आत्म सम्मान को अर्थ नेपालीमा
आत्म सम्मान आफ्ने आफैं बारेमा मन लागेको अनुभव हो । यसलाई नेपालीमा ‘आत्म बिश्वास’, ‘स्वाभिमान’ वा ‘आत्मविश्वास’ भनिन्छ । तर त्यसको अर्थ अरु भाषाहरुमा ‘सेल्फ-एस्टीम’ हो ।
आत्म सम्मान भनेको मानिसले आफूबारे के मन पराउँछ भन्ने हो । त्यसमा आफ्नो क्षमता, गुण, कमजोरी र प्रतिभाबारे चिन्तन पर्छ । यसले मानिसमा आत्मविश्वास र आत्मसन्तुष्टिको भावना जगाउँछ ।
आत्म सम्मान कमजोर हुनु आफूभन्दा अरुलाई महत्व दिनु, आफूबारे सकारात्मक रुपमा सोच्न नसक्नु हुन्छ । यस्तो अवस्थामा मानिस चिन्तित र अनिश्चित हुन्छ । तर आत्म सम्मान बलियो भएमा मानिस स्वतन्त्र, सक्रिय र निर्णय क्षमता भई जीवनमा सफल हुन्छ ।
आत्म सम्मान बढाउन आफ्नो क्षमता, उपलब्धि र गुणहरुका बारेमा सोच्नु पर्छ। सकारात्मक शब्दहरु प्रयोग गर्नु पर्छ । आफैंलाई प्रशंसा गर्न सिक्नु पर्छ । तपाईंका कमजोरी र कमीकमजोरीबारे सोच्नु भन्दा तपाईंका गुणहरुको कुरा गर्नु पर्छ ।
आत्म सम्मानलाई नियन्त्रण गर्ने मुख्य कारकहरूमा माता-पिता, शिक्षकहरू, मित्र, र समाजले दिएको प्रतिक्रिया र स्वीकृति पर्छ । यदि ती सबैले सकारात्मक फिडब्याक र प्रोत्साहन गरे, तपाईंको आत्म सम्मान बढ्छ ।
भनेको ठाउँमा, आलोचना र नकारात्मक शब्दहरूले पनि आत्म सम्मान कमजोर पार्छन् । यसले मान्छेमा संकुचनको भावना ल्याउछ । तसर्थ, आत्म सम्मान बढाउनका लागि सुझाव दिइएको छ -.
आफैंलाई सकारात्मक रूपमा स्वीकार गर्नुस्
आफ्ना क्षमता र योगदानका बारेमा सोच्नुस्
सफलता र उपलब्धिमा ध्यान केन्द्रित गर्नुस्
आलोचनालाई व्यक्तिगत नबुझौं र आत्मसात नगरौं
आत्मविश्वास बढाउने गतिविधिमा सहभागी हुनुस्
मित्र, परिवार र समुदायबाट सहयोग र स्वीकृति प्राप्त गर्नुस्
आफ्ना कमजोरी सुधार्न प्रयास गर्नुस्
यसरी, आत्म सम्मानले मानिसलाई सकारात्मक रूपमा देख्न र जीवनमा सफल हुन सहयोग गर्छ । त्यसैले, आत्म सम्मान बढाउने कार्यक्रम र गतिविधिमा सहभागी हुनु जरुरी छ ।